Các yếu tố ảnh hưởng then chốt đến kết quả xây dựng triển khai BSC-KPI

Ý kiến nhận định về các yếu tố ảnh hưởng then chốt kết quả xây dựng,triển khai BSC-KPI rất đa dạng. Liệu có sự khác biệt trong đánh giá về các yếu tố này theo loại hình sở hữu của doanh nghiệp?

giữa lãnh đạo doanh nghiệp và CBQL cấp phòng ban? giữa doanh nghiệp đã thành công; doanh nghiệp đã triển khai nhưng không thành công và doanh nghiệp đang triển khai thực hiện?

Bài báo này tổng hợp kết quả khảo sát về các yếu tố ảnh hưởng then chốt đến kết quả xây dựng,triển khai BSC-KPI từ 90 các doanh nghiệp đã hoặc đang áp dụng BSC-KPI trong năm 2017. Những người tham gia khảo sát được đề nghị trả lời về tầm quan trọng (hay mức độ ảnh hưởng) của từng tiêu chí đến kết quả thành công của doanh nghiệp khi xây dựng, triển khai BSC-KPI trong công ty của họ theo 3 cấp độ: 1.bình thường - ít ảnh hưởng; 2.ảnh hưởng quan trọng; 3. ảnh hưởng rất quan trọng).

Mẫu khảo sát: Khảo sát được tiến hành theo phương pháp thuận tiện với 90 doanh nghiệp đã và đang xây dựng, triển khai BSC-KPI trên địa bàn tp Hồ Chí Minh trong năm 2017, bao gồm:

• Theo kết quả xây dựng, triển khai BSC-KPI, có 30 doanh nghiệp áp dụng BSC- KPI thành công, đạt kết quả tốt; 49 doanh nghiệp đang triển khai áp dụng BSC- KPI; 11 doanh nghiệp đã xây dựng BSC- KPI nhưng không thành công, trong đó có 10 doanh nghiệp Nhà nước hoặc có gốc từ doanh nghiệp nhà
• Theo loại hình sở hữu: Tư nhân: 29; Có vốn đầu tư nước ngoài: 15; Nhà nước: 15; Cổ phần có vốn Nhà nước: 31.
• Theo cấp bậc quản lý, có 14 thành viên ban giám đốc, 43 CBQL cấp phòng và 33 chuyên viên.

Kết quả khảo sát:

Tầm quan trọng của các tiêu chí: Tất cả 12 tiêu chí trong khảo sát đều được ghi nhận có ảnh hưởng quan trọng hoặc rất quan trọng đến sự thành công của xây dựng, triển BSC-KPI trong doanh nghiệp:

Nghiên cứu phân loại các tiêu chí theo điểm trung bình kết quả trả lời: a) <1.7 là ít ảnh hưởng; b) từ 1.7 đến nhỏ hơn 2.3.ảnh hưởng quan trọng; c) Từ 2.3 trở lên là ảnh hưởng rất quan trọng.

Trong đó, 6 tiêu chí đầu tiên trong bảng được đánh giá ảnh hưởng rất quan trọng đến sự thành công của BSC-KPI trong doanh nghiệp. Hầu như không có sự khác biệt trong đánh giá về tầm quan trọng của 6 tiêu chí giữa các doanh nghiệp đã làm tốt, đang làm và đã xây dựng, triển khai BSC-KPI nhưng không thành công. Tuy nhiên, các công ty chưa xây dựng BSC-KPI đánh giá thấp các yếu tố thuộc về kỹ năng thực hiện; tuyên truyền cho mọi người thấu hiểu và cần thiết gắn kết quả với lương thưởng và các chế độ đãi ngộ khác.

Đối với các doanh nghiệp đang trong quá trình xây dựng, triển khai BSC-KPI, có thêm 2 yếu tố được đánh giá rất quan trọng là Thiếu sự kết nối giữa BSC công ty với các KPI của phòng ban, và cá nhân; và Thiếu công cụ tốt để đo lường, so sánh, phân tích. Điều này cho thấy tính phức tạp, khối lượng lớn công việc nhằm tính toán đo lường hệ thống KPI nhất quán trong quá trình thực hiện xây dựng triển khai BSC.

Đối với doanh nghiệp đã triển khai nhưng không thành công, ngoài 2 yếu tố rất quan được bổ sung thêm giống như các doanh nghiệp đang trong quá trình xây dựng, triển khai, còn có 2 yếu tố được ghi nhận rất quan trọng nữa thuộc về văn hóa là: Chưa có văn hóa phù hợp, hướng đến kết quả; và Nhiều người ngại mất quyền lợi/Sức ỳ ngại thay đổi.

So sánh kết quả trả lời theo cấp bậc quản lý của người trả lời

Giám đốc các công ty đã và đang làm BSC-KPI cho rằng: Nhiều người ngại mất quyền lợi/Sức ỳ ngại thay đổi là yếu tố quan trọng nhất. CBQL cấp phòng ban các công ty đã và đang làm BSC-KPI lại cho rằng: Nhận thức đúng về BSC-KPI và cam kết của lãnh đạo là yếu tố quan trọng nhất. Điều này phù hợp thực tế là ở cương vị giám đốc, khi đã muốn làm, họ sẽ tìm ra những cách đào tạo, huấn luyện kỹ năng và xử lý các vấn đề có tính kỹ thuật trong quá trình xây dựng triển khai BSC-KPI.

So sánh kết quả trả lời theo loại hình sở hữu doanh nghiệp

Nghiên cứu không có sự khác biệt đáng kể về các tiêu chí được đánh giá rất quan trọng, tuy nhiên, những yếu tố văn hóa trong khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư của Nhà nước được chú trọng hơn vì yếu tố văn hóa không phải dễ dàng, nhanh chóng thay đổi. Cách làm việc từ từ thoải mái trong doanh nghiệp có nguồn gốc sở hữu từ Nhà nước đã ăn sâu trong tác phong mỗi người. Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà trong số 11 đơn vị đã triển khai BSC – KPI không thành công lại có đến 10 doanh nghiệp có vốn Nhà nước.

Kết luận: Tổng hợp chung, 6 tiêu chí:

1. Nhận thức đúng về BSC-KPI và cam kết của lãnh đạo
2. Chưa gắn kết quả với lương thưởng và các chế độ đãi ngộ khác
3. Chưa có chiến lược đúng
4. Thiếu kỹ năng thực hiện
5. Thiếu tuyên truyền cho mọi người thấu hiểu
6. Thiếu thang đo chính xác, khách quan

ảnh hưởng rất quan trọng, có tính then chốt đến đến sự thành công của các dự án BSC-KPI. Đối với các công ty thực hiện chưa thành công, ngoài 6 yếu tố trên còn có 4 yếu tố được ghi nhận có ảnh hưởng then chốt đến kết quả thực hiện BSC-KPI là:

1. Chưa có văn hóa phù hợp, hướng đến kết quả
2. Thiếu công cụ, phần mềm tốt để đo lường, so sánh, phân tích
3. Nhiều người ngại mất quyền lợi/Sức ỳ ngại thay đổi
4. Thiếu sự kết nối giữa BSC công ty với các KPI của phòng ban, và cá nhân

Lưu ý là khi áp dụng BSC-KPI, các doanh nghiệp Nhà nước cần chú trọng đặc biệt việc xây dựng văn hóa phù hợp theo định hướng kinh doanh. Kết quả khảo sát đã cung cấp những thông tin giúp lãnh đạo doanh nghiệp có các ưu tiên và quyết định phù hợp nhằm bảo đảm cho các dự án BSC-KPI thành công.

Tài liệu tham khảo:

Kaplan, R.S. and Norton, D.P., (1992). The Balanced Scorecard – Measures That Drive Perormance. Harvard Business Review, January-February 1992, pp 71-79.

Kaplan, R.S. and Norton, D.P., (1996). Using The Balanced Scorecard as a Strategic Management System. Harvard Business Review, January – February 1996, pp 75-85.

Trần Kim Dung

Bài viết có bản quyền của KeeView, xin vui lòng ghi rõ nguồn www.KeeView.com khi trích dẫn hoặc đăng lại.